


Dane satelitarne
Dane satelitarne są dostarczane przez satelity orbitujące wokół Ziemi. Przedstawiają różnego typu dane – obserwacyjne, nawigacyjne, dot. pozycjonowania oraz łączności, udostępniane najczęściej w postaci obrazów utworzonych na podstawie danych pochodzących z satelitarnych instrumentów optycznych lub radarowych.
Dane, które wykorzystywane są w Polsce, pochodzą m.in. z europejskiego programu obserwacji Ziemi Copernicus, systemu Galileo oraz EGNOS. Skuteczne wykorzystanie danych satelitarnych w pracy administracji publicznej pomaga planować, podejmować właściwe działania i skutecznie reagować. Dzięki temu można znacznie ograniczyć straty wyrządzone katastrofami naturalnymi, zmianami klimatu, suszą, czy powodziami. To również świetny sposób na umiejętne planowanie zagospodarowania terenów, rozwoju infrastruktury, ochrony zdrowia mieszkańców i potężne narzędzie do skutecznego zarządzania kryzysowego.
-
Atmosfera
Obserwacje Ziemi pomagają na czas ostrzegać ludzi przed konkretnymi zagrożeniami. Jednak podwyższone ryzyko wystąpienia pożarów lub powodzi jest nie tylko niebezpieczne dla ludzi, ale również środowiska. Jak dane satelitarne wspierają ochronę zagrożonych obszarów?
Atmosfera
Informacje pozyskiwane za pomocą Programu Copernicus, pozwalają na uzyskanie informacji o jakości powietrza, także w ujęciu dla całej Europy i Świata. Uzyskiwane dane pozwalają na:
- oszacowanie emisji
- określenie propagacji zanieczyszczeń stałych (aerozoli), a także
- oszacowanie szkodliwych gazów emitowanych głównie podczas spalania paliw kopalnych – tlenków azotu, tlenku węgla oraz dwutlenku siarki
Umożliwiają również identyfikację innych gazów, np. ozonu, będącego silnym utleniaczem i szkodliwym gazem dla organizmów żywych, ale także stanowiącego tarczę przed promieniowaniem ultrafioletowym, gdy znajduje się w wyższych partiach atmosfery. Inne identyfikowalne gazy to między innymi metan, pochodzący z wielu różnych źródeł – tak naturalnych jak i będących konsekwencją działalności ludzkiej, np. przemysłowej hodowli zwierząt. Dane satelitarne pozwalają także na detekcję i monitoring wielu toksycznych związków np. formaldehydów.
-
Obszary
morskie i lądoweWszechstronne zastosowanie danych satelitarnych pozwala na wykorzystanie ich zarówno na terenach morskich, jak i lądowych. Jakie dokładnie korzyści płyną z wykorzystania ich w tych obszarach?
Obszary morskie i lądowe
Dane satelitarne znalazły swoje zastosowanie również w przypadku obszarów morskich i lądowych. Przykładem ich zastosowania w rejonach morza i oceanów mogą być:
- obserwacje wycieków ropy i chemikaliów
- zmiany w wysokości zbiorników wodnych
- monitorowanie dna morskiego do niewielkiej głębokości
- zakwit i rozrost sinic
- zmiany terenów nadmorskich, np. powstawanie mierzei
- monitorowanie prędkości wiatru
- wykrywanie ekstremalnych zjawisk na terenach morskich
- monitorowanie zagrożonych gatunków
Przykładem wykorzystania danych satelitarnych na obszarze lądowym mogą być:
- nielegalna wycinka drzew
- szkody w krajobrazie spowodowane np. wichurami
- zmiany spowodowane zanieczyszczeniami
- zainfekowanie drzew przez szkodniki np. korniki
- rozróżnienie rodzajów gleby i skał
- pozyskiwanie precyzyjnych informacji na temat terenów rolnych w Polsce
Z punktu widzenia nawigacji satelitarnej kluczowe okazuje się również analizowanie tras statków oraz promów. Dzięki temu znacznie redukuje się ryzyko utknięcia na mieliźnie, lub kolizji, a oba te zdarzenia negatywnie wpływają na wiele aspektów, między innymi na:
- zdrowie i życie ludzkie
- budżet ze względu na konieczność naprawy uszkodzeń
- środowisko w przypadku wycieku np. ropy lub innych chemikaliów
- harmonogram dostaw
- pracę zarządu oraz pracowników portów morskich
- kontakt z przewoźnikami międzynarodowymi
Nawigacja satelitarna dostarcza wystarczająco dużo kompleksowych danych do bezkolizyjnego planowania tras podróży. Obecnie istnieją systemy pozwalające na bieżąco śledzić ruch na obszarach morskich. Dzięki temu zarówno administracja, samorządy, jak i zarządy portowe mają szansę:
- zaoszczędzić środki finansowe
- zoptymalizować zarządzanie zasobami ludzkimi
- zwiększyć płynność operacji, która przekłada się na dodatkowe oszczędności
- zredukować ryzyko zanieczyszczenia środowiska
- pozyskać nowych partnerów i klientów ze względu na nowoczesność oferowanych usług
Nawigacja satelitarna jest więc świetnym sposobem na monitorowanie ruchu. Obszary lądowe to kolejne ciekawe zastosowanie jej działania. Z pomocą danych geolokalizacyjnych można, np. na żywo śledzić przejazdy pociągów. Dzięki danym satelitarnym możliwe jest np.:
- aktualizowanie godzin odjazdów i przyjazdów pociągów
- monitorowanie opóźnień
- prognozowanie zmian w rozkładzie jazdy
- weryfikacja bezpieczeństwa.
Utrzymanie płynności ruchu mogą zapewniać nowoczesne systemy, oparte na nawigacji satelitarnej. Dostarczają one wartościowych informacji, które na bieżąco pozwalają reagować na jakiekolwiek opóźnienia, wypadki lub sytuacje spowodowane np. warunkami pogodowymi.
-
Gospodarka leśna
Wykorzystanie satelitów obserwacji Ziemi może służyć do monitorowania zmian w aktualnym zalesieniu, spowodowanych m.in. różnymi czynnikami środowiskowymi np. aktywnością szkodników. Jakie jeszcze zmiany można zaobserwować z orbity?
Gospodarka leśna
Wykorzystanie satelitów obserwacji Ziemi w leśnictwie jest bardzo wszechstronne. Dane satelitarne mogą służyć np. do oceny zmian w aktualnym zalesieniu, spowodowanych różnymi czynnikami środowiskowymi. Porównanie obrazów z platform satelitarnych, takich jak Sentinel lub Landsat umożliwia identyfikację rodzajów nasadzeń oraz ocenę ich kondycji. Pozwala również na rozróżnienie charakterystyki lasu, a także odnotowanie zachodzących w nim zmian. W połączeniu z obserwacjami prowadzonymi przez służby leśne możliwe staje się szerokie, całościowe spojrzenie na kompleksy leśne oraz ocenę ich stanu.
Dzięki temu możliwe jest również planowanie i realizowanie założeń gospodarki leśnej, wykraczających poza ich stan obecny. Obserwacje satelitarne pozwalają między innymi na:
- ocenę zamierania lasów świerkowych oraz innych gatunków
- wyznaczenie miejsc, gdzie dochodzi do znacznego ubytku w strukturze leśnej
- wyznaczenie miejsc, gdzie konieczna będzie zmiana profilu nasadzeń na gatunki odporniejsze na zmiany klimatyczne
- znalezienie drzew zainfekowanych szkodnikami np. kornikami
- wyznaczenie miejsc, gdzie konieczna będzie zmiana profilu nasadzeń na gatunki odporniejsze na określone szkodniki
- klasyfikację terenu z podziałem na typ gleby i wilgotność
Przykładem mogą być zdjęcia przedstawiające ten sam obszar Białowieży, wskazujące miejsca, gdzie zimą widoczne są zalesienia iglaste, a latem także liściaste. Jednocześnie na obu zdjęciach widoczne są brązowe plamy, gdzie nie ma oznak wegetacji - są to miejsca zajęte przez martwe drzewa. Porównanie zdjęcia z lata 2020 roku oraz lata 2015 roku ujawnia także miejsca, gdzie po 5 latach miejsca po drzewach zajął inny rodzaj wegetacji.
-
Energetyka
Jednym z elementów gospodarki niskoemisyjnej jest energetyka odnawialna. Wiele regionów Polski ma ogromny potencjał pod tym względem. W jaki sposób dane satelitarne mogą wesprzeć pracę administracji na tym obszarze?
Energetyka
Konieczność wdrażania nowych źródeł energii oraz ich dywersyfikacja może się odbywać również w oparciu o dane uzyskiwane za pomocą systemów satelitarnych: od obrazowania, umożliwiającego wytypowanie miejsc o wysokim potencjale inwestycyjnym dla elektrowni wiatrowych lub słonecznych, do danych radarowych, skutecznych w przypadku określenia prędkości wiatrów nad obszarami morskimi, co jest istotną informacją z perspektywy planowania farm wiatrowych, budowanych na morzu. Również modelowanie terenu wraz z informacją o gruntach pozwala na planowanie sieci przesyłowych, a także na modelowanie miejsc potencjalnych inwestycji dla dużych elektrowni:
- węglowych
- gazowych
- nuklearnych
Obrazowanie satelitarne pozwala również na bezpośrednią identyfikację zmian w środowisku spowodowanych działalnością bezpośrednio związaną z sektorem energetycznym np. wydobyciem węgla brunatnego. Dane satelitarne mogą więc wesprzeć proces administracyjny poprzez:
- monitoring inwestycji w energetykę
- monitoring warunków atmosferycznych wpływających na energetykę odnawialną (w szczególności tych niebezpiecznych!)
- ocenę potencjału inwestycyjnego
- decyzje w sprawie rozwoju infrastruktury
- decyzje środowiskowe związane z energetyką odnawialną
- węglowych
-
Zmiana klimatu
Ograniczony dostęp do wody, fale upałów, niszczenie brzegów czy coraz większe ryzyko podtopień, to tylko nieliczne z niebezpiecznych skutków zmiany klimatu. W jaki sposób z pomocą danych satelitarnych administracja publiczna może działać w przypadku takich zagrożeń?Zmiana klimatu
Zmiany klimatyczne dotyczą krajów na całym świecie, w tym również Polski. Jest to poważny problem ze względu na m.in.:
- ograniczony dostęp do wody, w szczególności pitnej
- fale upałów
- niszczenie brzegów
- coraz większe ryzyko podtopień obszarów położonych blisko morza
Część zadań urzędników dotyczy zarządzania kryzysowego, a część prawidłowego planowania i przewidywania sytuacji. Praktycznie każdego roku w Polsce dochodzi do powodzi i podtopień. Zmiany klimatyczne to coraz częstsze zjawiska tzw. opadów nawalnych, gdzie bardzo duży opad błyskawicznie trafia do zlewni rzek. Zwykle większe rzeki otrzymują ten nadmiar wody, który znajduje swoje ujście w Bałtyku. Przekłada się to na czasowe “poszerzenie” rzeki i innych cieków wodnych na pewnym odcinku. To z kolei przekłada się na zniszczenia w infrastrukturze miastowej oraz terenach mieszkalnych.
Dzięki danym radarowym można zaobserwować wezbranie wód. Dzięki temu zarządzający mogą działać szybciej, sprawniej i bardziej efektywnie na terenach dotkniętych powodzią. Korzystanie z tak efektywnego narzędzia, jak dane satelitarne, pozwala więc znacznie zabezpieczyć budżet, zmniejszyć koszty ponoszone na doraźne zniszczenia i zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom.
Przykładowe działania, oparte o dane satelitarne, wspierające administrację publiczną:
- monitoring zmian linii brzegowej w perspektywie długoterminowej
- monitoring zmian wydajności upraw rolniczych
- podejmowanie decyzji inwestycyjnych pod kątem przyszłych zagrożeń
- szersza współpraca międzynarodowa, np. w obrębie Morza Bałtyckiego
-
Środowisko
Obserwacje Ziemi pomagają na czas ostrzegać ludzi przed konkretnymi zagrożeniami. Jednak podwyższone ryzyko wystąpienia pożarów lub powodzi jest nie tylko niebezpieczne dla ludzi, ale również środowiska. Jak dane satelitarne wspierają ochronę zagrożonych obszarów?Środowisko
Ze względu na globalne ocieplenie i niszczącą działalność człowieka, środowisko naturalne stopniowo ulega degradacji. Przykładem mogą być pożary lasów, skutkujące powstaniem aerozoli, które dodatkowo negatywnie wpływają na zdrowie ludzi. Rozprzestrzeniający się dym oraz cząstki stałe mają także duży wpływ na jakość powietrza. W wielu przypadkach zarówno ogień, jak i dym widoczne są na zdjęciach satelitarnych. Tego typu obserwacje Ziemi mają wiele korzyści np.:
- wspierają zarządzanie przestrzenią objętą klęską żywiołową.
- pozwalają zredukować straty ekologiczne,
- pozwalają zredukować straty ekonomiczne
- pozwalają zredukować straty społeczne
W kwietniu 2020 roku podczas pożaru w Biebrzy spłonęło ponad 5,2 tys. ha łąk i lasów. Są to ogromne straty. Bardzo duża część roślinności spłonęła, grunty nie nadają się do ponownego zalesiania, a wiele zwierząt straciło życie. Na zdjęciach satelitarnych bardzo dobrze widoczny jest obszar zagrożony. Sentinel 3 wykonał zdjęcia podczas pożaru, na których widać również dym. Sentinel 2 również wykonał zdjęcia w maju 2020 roku, aby pokazać skalę zniszczeń.
Satelity pozwalają również na śledzenie tras migracyjnych zwierząt. Dzięki temu można uzyskać informacje dotyczące:
- stanu populacji zwierząt
- miejsc gniazdowania
- obszarów, na których się zatrzymują
W praktyce pozwala to wyznaczyć administracji np. strefy ochronne dla zagrożonych gatunków oraz uchronić ludzi przed wejściem na niebezpieczny obszar.
-
Transport
planowanie przestrzenneDane satelitarne stanowią wartościowe narzędzie z punktu widzenia planistów przestrzeni miejskiej oraz logistyki. Jak można je wykorzystywać w tym obszarze?Transport planowanie przestrzenne
Na przestrzeni lat zaobserwowano znaczące zmiany, jakie zaszły na terenie Polski. Jest to możliwe dzięki obserwacjom Ziemi i wykorzystaniu danych satelitarnych. Dzięki temu administracja publiczna może pozyskać wartościowe dane, które warto uwzględnić w przypadku:
- planowania rozwoju infrastruktury
- inwestycji w rozwój gospodarczy
- zarządzania zasobami
- wyznaczaniu nowych tras, w tym autostrad i obwodnic
- budowaniu nowych zbiorników retencyjnych
Dane satelitarne pozwalają również na sprawdzenie, w jaki sposób na przestrzeni lat zmienił się dany krajobraz. Przykładem może być animacja przedstawiająca zmieniające się okolice Warszawy na przestrzeni lat 2017 - 2020. Każde ze zdjęć wykonano pod koniec sierpnia. Występowanie terenów dotkniętych suszą może sugerować konieczność zmiany upraw na tych terenach lub polepszenie dostępnej infrastruktury nawadniającej.
Miasta nieustannie zmieniają swoje oblicza: powstaje nowa droga, starszy budynek ulega rozbiórce, budowane są nowe osiedla, a czasem całe kompleksy przemysłowe. W praktyce część nieużytków oraz terenów zielonych jest zastępowanych nowymi budynkami oraz całymi osiedlami. W wielu innych miejscach można zobaczyć nowe budowy - czasem także w miejscu starych budynków. Okazuje się więc, że dane satelitarne stanowią wartościowe narzędzie dla administracji publicznej, w szczególności z punktu widzenia planistów przestrzeni miejskiej.
-
Ochrona zdrowia
sytuacje kryzysoweInformacje płynące z danych satelitarnych mogą służyć jako wczesne ostrzeżenia przed różnymi zagrożeniami. Takie rozwiązanie sprawdzi się zarówno w przypadku ochrony zdrowia jak i sytuacji kryzysowych. Dlaczego?Ochrona zdrowia sytuacje kryzysowe
Podwyższone ryzyko wystąpienia pożarów, powodzi lub skażeń radioaktywnych jest zdecydowanie niebezpieczne dla życia ludzi, zwierząt i środowiska. W szczególności na obszarach gęsto zaludnionych, w których ewakuacja zajmuje dużo czasu. Z pomocą przychodzą dane satelitarne, które odpowiednio wykorzystywane mogą służyć jako wczesne ostrzeżenie przed różnymi zagrożeniami. Do niebezpiecznych sytuacji, jakie administracja publiczna może przewidywać na podstawie informacji płynących z danych satelitarnych należą:
- powodzie
- pożary
- zanieczyszczenie powietrza
- zbyt wysoki indeks promieniowania UV
- zapylenie
- zanieczyszczenie atmosfery
- zbyt wysoka lub niska temperatura
Dane satelitarne pozwalają przyspieszyć i ułatwić podejmowanie decyzji, szczególnie tych kluczowych dla zdrowia i życia ludzi. Dzięki nim można uzyskać szerszą perspektywę i więcej informacji odnośnie rzeczywistego stanu na danym obszarze. Informacje pozyskiwane z danych satelitarnych mogą również wspierać planowanie rozwoju w oparciu o ochronę zdrowia. Dzięki pozyskanym danym można wyznaczyć tereny niesprzyjające zdrowiu i tym samym wykluczyć je z dalszego planu rozwoju infrastruktury lub wdrożyć działania rewitalizujące dany obszar. Jakie obszary można wyróżnić na podstawie danych satelitarnych?
- obszary, na których występuje susza
- obszary, które pustynnieją
- obszary zaatakowane przez szkodniki
- obszary jałowe
- obszary zbyt nasłonecznione (zagrożenie UV)
- obszary depresyjne - ryzyko podtopienia
- obszary najbardziej dotknięte smogiem
Przykładem skutecznego wykorzystania danych satelitarnych jest portal - Centrum Informacji Kryzysowej.
-
Rolnictwo
i uprawy rolneRolnictwo precyzyjne, oparte na danych satelitarnych, dostarcza ważnych informacji dla administracji publicznej. Jest również skutecznym narzędziem wspierającym analitykę oraz podejmowanie kluczowych decyzji. Jakie inne korzyści niosą ze sobą obserwacje Ziemi?Rolnictwo i uprawy rolne
Jednym z podstawowych celów obrazowania satelitarnego jest pozyskanie danych, umożliwiających weryfikację oraz ocenę stanu upraw rolnych w ujęciu całościowym. Dane, zwłaszcza o charakterze multispektralnym, umożliwiają:
- określenie rodzaju upraw,
- kondycji upraw
- prognozowanie możliwych zbiorów poprzez wyznaczenie obszarów zajmowanych przez określone uprawy np. zbóż, kukurydzy, ziemniaków oraz innych roślin uprawianych jako monokultura
Dane satelitarne dostarczają tym samym weryfikowalnych i kwantyfikowalnych informacji o stanie rolnictwa, co ma szczególnie duże znaczenie w obecnym czasie, gdy zmiany klimatyczne coraz silniej wpływają na procesy wegetatywne w Polsce. Analiza trendów oraz zjawisk niebezpiecznych, powiązanych z rolnictwem np. występowanie długotrwałej suszy, pozwala także na wytypowanie obszarów wymagających inwestycji w dodatkowe systemy retencji wody lub – gdy nie jest to możliwe – wprowadzenia zasadniczych zmian w samych uprawach np. zmieniając ich charakter na rośliny lepiej radzące sobie w takich warunkach.
-
Obszary zurbanizowane
Obrazowanie radarowe oraz optyczne umożliwia identyfikację całego szeregu zmian w obrębie przestrzeni zurbanizowanej miast oraz okręgów przemysłowych. Jak można wykorzystać takie dane?
Obszary zurbanizowane
Systematyczne i świadome posługiwanie się informacjami pochodzącymi z satelitów wspiera pracę administracji publicznej, funkcjonowanie miasta, rozwój gospodarki oraz ułatwia zarządzanie kryzysowe. Dane radarowe pozwalają na uzyskanie bardzo dobrej charakterystyki rozplanowania przestrzennego budynków i obiektów sztucznych. Natomiast obrazowanie w świetle widzialnym i podczerwieni pozwala na określenie innych parametrów urbanistycznych z podziałem na konkretne obszary zielone np. identyfikację parków, lasów i łąk. Tego typu działania pozwalają również scharakteryzować przestrzeń dostępną pod planowaną zabudowę np. osiedla lub kompleksy przemysłowe. Dane satelitarne uzyskiwane na przestrzeni lat pozwalają także na zobrazowanie zmian zachodzących w przestrzeni miejskiej.
Rozwój urbanizacyjny przestrzeni miejskiej nie pozostaje bez wpływu na zdrowie ludzi oraz środowisko. Gęsta zabudowa, drogi, duże powierzchnie pokryte betonem, wywołują efekt miejskich wysp ciepła. Obserwacja Ziemi umożliwia planistom rozważenie potencjalnych zmian w zabudowie miejskiej – na przykład wprowadzając nasadzenia drzew – w celu zmniejszenia tego niepożądanego efektu. Obserwacje wykorzystujące kanał dalekiej podczerwieni prowadzone są przy użyciu satelity Landsat 8, satelity Terra, a także - w niższej rozdzielczości - przy użyciu satelity Sentinel 3.
-
Modelowanie terenu
Obrazy satelitarne w połączeniu z mapą wysokościową terenu pozwalają na opracowanie trójwymiarowych modeli przedstawiających dane obszary kraju. Jak takie informacje można wykorzystać w praktyce?Modelowanie terenu
Obecne systemy zainstalowane np. w dronach pozwalają na szybkie przetwarzanie danych z pojazdów bezzałogowych oraz generowanie ortofotomap i modeli 3D terenu. Dlaczego to ważne? Nowoczesne rozwiązania pomagają między innymi w trakcie walki z pożarami. Dobrym przykładem jest pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym. Wówczas niezwykle istotne w kwestii ograniczenia strat było precyzyjne zlokalizowanie źródeł rozprzestrzeniania się ognia. Drony okazały się do tego zadania niezwykle skuteczne. To tylko nieliczne z zastosowań nowoczesnych pojazdów bezzałogowych. Wyposażone w nawigację satelitarną drony mogą być wsparciem w przypadku:
- wykrywania prób ingerencji w rurociągi
- kradzieży, np. surowców
- monitorowania kąpielisk i wykrywania osób topiących się
- zmian drzewostanu spowodowanych aktywnością szkodników
Agenda
14/12/2020
Otwarcie konferencji
- Prof. dr hab. Grzegorz Wrochna – podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego
- Dr hab. Marek Moszyński – p.o. Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej
- Dr Dominik Rozkrut - Prezes Głównego Urzędu Statystycznego
- Piotr Zabadała – Naczelnik Wydziału ds. Polityki Kosmicznej DIN, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii
Podsumowanie działań w zakresie upowszechnienia wykorzystania danych satelitarnych przez administrację – Kinga Gruszecka, p.o. Dyrektor Departamentu Edukacji POLSA
Analiza dostępnych produktów i wykorzystania danych satelitarnych –POLSA
Q&A
Zakończenie pierwszego dnia konferencji
15/12/2020
Rozpoczęcie drugiego dnia konferencji
Sesja: Technologia dla administracji. Dobre praktyki.
- Nawigacja co to takiego? – Oskar Zdunek, POLSA
- Doświadczenia Głównego Urzędu Miar – dr inż. Maciej Gruszczyński, GUM
- Co warto wiedzieć o projekcie ENTRUSTED? – Ewelina Kaatz-Drzeżdżon, POLSA
Sesja: Jak administracja może wykorzystywać dane?
- dr Dominik Rozkrut - Prezes GUS
- Piotr Bułło - Dyrektor Biura Handlu i Marketingu DGT
- Nina Dobrzyńska - Dyrektor Departamentu Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rolnictwa
- dr hab. Rafał Pudełko - Kierownik Zakładu Biogospodarki i Analiz Systemowych, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa
- Maciej Murawa - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
- Józef Borkowski - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
- dr Marek Krawczyk i dr inż. Jakub Nalepa - KP Labs
Debata: Realizacja zadań publicznych w oparciu o dane satelitarne, czy to możliwe?
- dr Dominik Rozkrut - Prezes GUS,
- Mateusz Balcerowicz - Dyrektor Departamentu Innowacji KOWR,
- Jacek Kmita - Naczelnik Wydziału w Urzędzie Miasta Jastrzębie Zdrój,
- Paweł Wojtkiewicz - GMV, SPACE PL
Zakończenie konferencji
Dostęp do danych
Dane satelitarne są wartościowym źródłem informacji dla administracji publicznej i mogą służyć jako wsparcie w podejmowaniu decyzji w wielu ważnych kwestiach. W wielu krajach Europy pracownicy administracji publicznej powszechnie korzystają z danych satelitarnych, jako narzędzi wspomagających ich decyzyjność. W zależności od tego, jaki rodzaj danych chce się pozyskać, można korzystać z różnych źródeł udostępnionych na specjalistycznych portalach. Dane, które wykorzystywane są w Polsce pochodzą głównie z europejskiego Programu Obserwacji Ziemi Copernicus, który ma zapewnić obserwacje w całym szeregu zakresów i technik obrazowania – od obserwacji wizualnych do radarowych, w zakresie od mórz i lądów do zjawisk atmosferycznych. Europa realizuje także dwa inne ważne programy dotyczące danych satelitarnych – Galileo dotyczący pozycjonowania satelitarnego i GOVSATCOM, czyli bezpieczna łączność satelitarna dla administracji.
Dostęp do danych
Systematyczne i świadome posługiwanie się informacjami pochodzącymi z satelitów wspiera pracę administracji publicznej, funkcjonowanie miasta, rozwój gospodarki oraz ułatwia zarządzanie kryzysowe. Podstawowe źródła danych, które mogą posłużyć do analiz na szczeblach rządowych oraz samorządów są ogólnie dostępne i mogą być dowolnie pobierane z oficjalnych witryn programów obserwacyjnych. W przypadku projektu Copernicus, dostępne są również specjalistyczne narzędzia pozwalające na obróbkę i analizę dostępnych danych pod kątem identyfikacji różnych procesów np. wegetatywnych, zmian upraw rolnych, różnic wynikających z procesów urbanizacyjnych itd. W przypadku danych pochodzących sprzed wprowadzenia satelitów systemu Copernicus, dostępne są także dane wykonane przy użyciu satelitów amerykańskiego systemu Landsat, udostępniające także pomiary wykonane w zakresie kanału termalnego, pozwalającego na wyznaczanie obrazów termicznych powierzchni.
Dostęp do danych satelitarnych nie wymaga rejestracji. Jakie są dostępne platformy, na których można pozyskać informacje?
Dostęp do danych satelitarnych nie wymaga rejestracji.
Jakie są dostępne platformy, na których można pozyskać informacje?
Open Acces HUB ESA
https://scihub.copernicus.eu/dhus/#/home
CODA
https://www.eumetsat.int/coda
ESA
https://spacedata.copernicus.eu/
Dostęp do danych sprzed 2015 roku zapewnia platforma amerykańska https://earthexplorer.usgs.gov/
Nawigacja
Nawigacja satelitarna pozwala na tworzenie systemów pozycjonowania, które przynoszą szereg korzyści zarówno dla administracji publicznej, mieszkańców, jak i samego miasta. Dobrym przykładem zastosowania nawigacji satelitarnej są systemy pozycjonowania, dedykowane przestrzeni miejskiej. Uzyskane z satelitów dane pozwalają na dogłębną analitykę ruchu, wykrywanie miejsc w mieście, w których przejazdy są zbyt trudne, nawierzchnia może być uszkodzona lub śliska, a także na identyfikowanie kierowców, którzy mogą prowadzić w sposób niebezpieczny.
Nawigacja
Nawigacja satelitarna zyskuje w ostatnich latach na znaczeniu, szczególnie w przestrzeniach miejskich. Systemy pozycjonowania znacznie zwiększają bezpieczeństwo w miastach i zmniejszają koszty eksploatacji pojazdów. Są również pomocne w planowaniu przejazdów. Obecnie dostępne systemy dysponują precyzją pomiarów pozycji mniejszą nawet od 1 metra! Pozwala to m.in. na:
- Zwiększenie bezpieczeństwa poprzez monitoring ruchu w czasie rzeczywistym:
- dokładne ustalenie, jak pojazdy transportu publicznego poruszają się po ulicach
- określenie, na którym pasie jezdni się znajdują
- monitoring ruchu w trakcie zakrętu
- zbadanie w jaki sposób korzystają z przystanków, zatoczek i innych elementów dróg
- porównanie stylów jazdy kierowców i optymalizacja kwestii bezpieczeństwa i zużycia paliwa
- Analizę w celu zmniejszenia kosztów eksploatacji pojazdów
- Szybszą identyfikacja uszkodzonej nawierzchni dróg
- Skuteczniejsze zarządzanie dostępnymi zasobami ludzkimi
- Szybkie reagowanie na niestandardowe sytuacje utrudniające przejazd (np. maratony, protesty, wydarzenia kulturalne, jarmarki świąteczne, przebudowy danych odcinków jezdni)
Pozycjonowanie satelitarne pozwala więc zbadać jak dane pojazdy poruszają się w warunkach miejskich i jaka jest ich interakcja z infrastrukturą miastową.
Specjalistyczne rozwiązania geolokalizacyjne z wykorzystaniem technologii pozycjonowania satelitarnego jest obecnie powszechnie użytkowane w odniesieniu do geodezji oraz planowania przestrzennego, co zostało z powodzeniem wykorzystane w wielu projektach infrastrukturalnych.
Łączność
Bezpieczny i niezależny system komunikacji jest niezbędnym elementem funkcjonowania każdego rządu. Dzięki łączności satelitarnej możliwe jest korzystanie ze stabilnych i niezawodnych łączy, także w ekstremalnie trudnych warunkach. Stabilna łączność okazuje się niezwykle ważna, w szczególności w przypadku katastrof naturalnych, przeniesienia większości pracy administracyjnej do Internetu i konfliktami zbrojnymi na świecie. GOVSATCOM jest projektem unijnym mającym wprowadzić satelitarną komunikację dla rządów krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Łączność
Konieczność zapewnienia stałej i bezpiecznej komunikacji, także na szczeblu państw członkowskich, wymusza konieczność opracowania nowych rozwiązań w zakresie łączności satelitarnej. System będzie umożliwiał koordynację prac administracji unijnej na każdym jej szczeblu, niezależnie od aktualnej sytuacji systemów naziemnych, które mogą ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu. Co więcej, już rozpoczął się projekt ENTRUSTED, który pozwoli na interakcję użytkowników bez konieczności fizycznego kontaktu – co w przypadku obecnie panującej epidemii ma duże znaczenie, zważywszy na problematykę zachowania bezpieczeństwa w odniesieniu do systemów korzystających z dostępnej sieci Internet.