Sat4Envi

System operacyjnego gromadzenia udostępniania i promocji cyfrowej informacji satelitarnej o środowisku – Sat4Envi

Cel projektu:

Celem projektu była rozbudowa istniejącej infrastruktury IMGW wykorzystywanej w celach odbioru, przetwarzania, dystrybucji oraz przechowywania danych pochodzących z satelitów meteorologicznych oraz obserwacyjnych jak i pochodnych produktów satelitarnych. Przedsięwzięcie zapewniło możliwość ciągłego gromadzenia oraz przetwarzania danych satelitarnych, a także ich udostępnienia do celów naukowych, strategicznych oraz w obszarze zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa państwa.

Instytucje zaangażowane:

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (Beneficjent – Lider)
• Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (Partner)
• Polska Agencja Kosmiczna (Partner)
• Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET AGH (Partner)

Zadania do realizacji w ramach projektu:

1. Rozbudowa stacji odbioru i przetwarzania danych z satelitów okołobiegunowych.
2. Budowa nowoczesnego archiwum danych satelitarnych.
3. Stworzenie centrum szkoleniowego nowych technologii satelitarnych.
4. Stworzenie centrum udostępniania informacji naukowej dla użytkowników.

Produkty projektu:

1. Cyfrowa informacja satelitarna udostępniona publicznie na potrzeby monitorowania:
   • powierzchni Ziemi,
   • pogody i zagrożeń meteorologicznych,
   • atmosfery.
2. Archiwum – wieloletnie dane dostępne w łatwej do pozyskania formie, służące badaniom i opracowaniom naukowym.
3. System obsługi klienta obejmujący Web Map Serwer oraz system obsługi danych archiwalnych pozwalający na automatyzację dostępu (API).
4. Stacja odbioru i przetwarzania danych z satelitów Sentinel pozwalająca na ich gromadzenie w czasie rzeczywistym.
5. Stacjonarne i mobilne centrum szkoleniowe – infrastruktura i moduły szkoleniowe służące do poszerzania wiedzy i umiejętności związanych z wykorzystywaniem danych satelitarnych w zakresie ogólnym i naukowo-badawczym oraz do prowadzenia tematycznych szkoleń.
6. Opracowane programy edukacyjno-szkoleniowe i moduły do e-learningu na potrzeby prowadzenia tematycznych szkoleń.
7. Materiały informacyjne i promocyjne dotyczące wykorzystywania danych satelitarnych.
8. System wideo-konferencyjny oraz mobilny zespół wsparcia dla służb i instytucji kryzysowych podczas prowadzonych działań operacyjnych.

Dzięki realizacji projektu dane dostępne dla Polski, m.in. w ramach programu Copernicus realizowanego przez Komisję Europejską, mogą być wykorzystywane w szczególności przez administrację publiczną w działaniach związanych z realizacją jej statutowych zadań w całym ich spektrum, ze szczególnym uwzględnieniem m.in. ochrony środowiska, planowania przestrzennego, rozwoju urbanizacji i sieci transportowych oraz przez podmioty prywatne – do tworzenia usług komercyjnych.

Cele projektu były spójne z celami:

1. Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa,
2. Strategii Europa 2020,
3. Obwieszczenia Komisji Europejskiej (2014/C 240/01) dotyczącego m.in. kategorii danych sektora publicznego i pierwszeństwa ich uwolnienia,
4. Polskiej Strategii Kosmicznej (w szczególności z celem szczegółowym nr 2 „Rozwój aplikacji satelitarnych – wkład w budowę gospodarki cyfrowej”) i wpisywały się w Krajowe Inteligentne Specjalizacje.

Korzyści z realizacji projektu:

Realizacja projektu „System operacyjnego gromadzenia udostępniania i promocji cyfrowej informacji satelitarnej o środowisku – Sat4Envi” pozwoliła na:

1. Zapewnienie nieodpłatnego dostępu do zasobów naukowych w zakresie teledetekcji satelitarnej oraz interaktywnych usług elektronicznych dla obywateli, studentów, naukowców, przedsiębiorców i administracji publicznej
2. Usprawnienie i przyspieszenie realizacji wybranych zadań administracji publicznej
3. Zwiększenie efektywności działań prewencyjnych i pomocowych związanych z naturalnymi zagrożeniami i klęskami żywiołowymi dzięki stałemu dostępowi do informacji wspomagających przewidywanie zagrożeń i zdarzeń niebezpiecznych oraz ochronę przed ich skutkami,
4. Wykreowanie popytu na dane satelitarne i związane z nimi usługi ze strony administracji publicznej, który może przyczynić się do intensywniejszego rozwoju rynku usług komercyjnych,
5. Modernizację i efektywniejsze wykorzystanie istniejących zasobów IMGW-PIB, CBK PAN i ACK Cyfronet AGH.

Rola POLSA w konsorcjum Sat4Envi:

Polska Agencja Kosmiczna jako Partner była odpowiedzialna za opracowanie programu edukacyjno-szkoleniowego na potrzeby administracji publicznej w zakresie wykorzystywania zobrazowań i usług opartych na danych satelitarnych w realizacji ich zadań statutowych. Celem tego programu było rozszerzenie wiedzy w obszarze współczesnych technologii satelitarnych i kompetencji urzędników związanych z dostępnymi narzędziami służącymi doborowi i wykorzystaniu danych satelitarnych w ich codziennej pracy oraz budowanie świadomości korzyści płynących z zastosowania tych danych w procesach decyzyjnych.

POLSA przeprowadziła też pilotażowe szkolenia dla wybranej, reprezentatywnej grupy przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego i administracji rządowej wykorzystujące przygotowane materiały szkoleniowe oraz tworzoną infrastrukturę w ramach projektu Sat4Envi.

Opracowanie programu zostało poprzedzone analizą zakresu zadań i potrzeb jednostek samorządu terytorialnego i administracji rządowej w kontekście możliwości ich wsparcia danymi satelitarnymi oraz opracowaniem listy zakładanych kluczowych kompetencji urzędników związanych z korzystaniem z takich danych. Wnioski z badania zostały ujęte w raporcie podsumowującym powyższe działanie.

Program edukacyjno-szkoleniowy Polskiej Agencji Kosmicznej w zakresie wykorzystania danych satelitarnych, prowadzony w 2 edycjach (ostatnia zakończona w maju 2022 r.), adresowany był do pracowników administracji publicznej oraz instytucji wykonujących zadania publiczne i służył podniesieniu ich kwalifikacji zawodowych. Celem szkoleń było przekazanie podstawowych informacji z zakresu możliwości wykorzystania danych satelitarnych w pracy administracji publicznej. Szkolenia zostały podzielone na obszary tematycznie, tak aby treści szkoleniowe odpowiadały potrzebom użytkowników danych satelitarnych, związanym z realizacją zadań publicznych. Na warsztatach stanowiskowych Uczestnicy zostali przeszkoleni w zakresie pozyskiwania danych satelitarnych i produktów oraz przetwarzania danych satelitarnych z wykorzystaniem funkcjonalności podstawowych, dostępnych narzędzi.

W pierwszej edycji szkoleń, przeprowadzonych w 2020 roku, wzięło udział ok 400 osób. Szkolenia zostały przez Uczestników ocenione bardzo wysoko w procesie ewaluacyjnym. Druga edycja, prowadzona głównie w formie warsztatów stanowiskowych, była wypełnieniem zapotrzebowania na pozyskanie lub udoskonalenie umiejętności samodzielnego operowania na danych satelitarnych.

Zakres tematyczny szkoleń dotyczył w szczególności:

• wyszukania, pobierania, wizualizacji i prezentacji danych, ich przetwarzania,
• analizy i interpretacji wyników przetworzeń,
• stosowania modelowych praktyk przyczyniających się do zwiększenia efektywności działań administracji.

Szkolenia odbywały się w 7 grupach tematycznych:

• gospodarka przestrzenna,
• rolnictwo,
• gospodarka wodna,
• leśnictwo,
• środowisko,
• zarządzanie kryzysowe,
• zarządzanie kryzysowe i środowisko

Materiały ze szkoleń dostępne są na platformie NSIS – zachęcamy do korzystania!

Polska Agencja Kosmiczna była również odpowiedzialna za przygotowanie opracowania (podręcznika) promującego wykorzystanie danych satelitarnych dla usprawnienia działań administracji. Publikacja zawiera omówienie nowoczesnych technologii satelitarnych w dziedzinie nawigacji, telekomunikacji i obserwacji Ziemi w kontekście możliwości zastosowania danych satelitarnych w działalności administracji publicznej oraz opis najlepszych praktyk dotyczących wykorzystania danych satelitarnych w realizacji zadań publicznych.

Wciąż dostępny online podręcznik, opracowany został w celu:

• lepszego zrozumienia procesów rejestrowania obrazów powierzchni Ziemi i jej otoczenia przez sensory umieszczone na satelitach, a także metod przetwarzania danych teledetekcyjnych,
• ułatwienia zrozumienia, jak w teledetekcji wykorzystywane jest promieniowanie elektromagnetyczne,
• ułatwienia wykorzystania aktualnych i archiwalnych zobrazowań satelitarnych w procesie podejmowania decyzji w jednostkach administracji publicznej,
• wskazania źródeł pozyskiwania danych teledetekcyjnych oraz narzędzia do ich przetwarzania.

Lektura podręcznika, przygotowanego przez interdyscyplinarny zespół ekspertów, umożliwia czytelnikowi zdobycie rzetelnych podstaw teoretycznych w zakresie satelitarnych obserwacji Ziemi, stanowiąc jednocześnie kompendium aktualnej wiedzy nt. dostępności danych teledetekcyjnych oraz ich praktycznych zastosowań w różnych dziedzinach administracji, gospodarki czy nauki. Zgromadzona w książce gruntowna wiedza teledetekcyjna, stwarza polskiej administracji publicznej możliwość realnego włączenia się w nurt światowych i ogólnoeuropejskich inicjatyw.

Zachęcamy do pobierania i korzystania

Zaangażowanie Polskiej Agencji Kosmicznej w projekt Sat4Envi wpisuje się w ustawowe zadania Agencji, w szczególności te dotyczące prowadzenie działalności informacyjnej, promocyjnej i edukacyjnej w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej.

Finansowanie:

Przedsięwzięcie uzyskało dofinasowanie w ramach Operacyjnego Programu Polska Cyfrowa, Działanie 2.3, Podziałanie 2.3.1, w wysokości 17 903 900 zł. Środki pochodzą z budżetu środków europejskich (84.63%) i z budżetu państwa (15.37%).