Konstelacje ARP 2022: nagroda m. in. za przystąpienie Polski do Artemis Accords

29 kwietnia, 2022

28 kwietnia ogłoszone zostały rozstrzygnięcia w organizowanym z inicjatywy Agencji Rozwoju Przemysłu konkursie Konstelacje ARP. Podsumowano w ten sposób ostatni rok w polskim sektorze kosmicznym. Wcześniej, z udziałem m. in. prezesa POLSA prof. Grzegorza Wrochny, odbyła się debata na temat „Polski kosmos, czy to kosmos?”.

Nagrody przyznawane są w czterech kategoriach, a brane pod uwagę są osoby fizyczne, prawne, jak również projekty, inicjatywy lub wydarzenia, będące niejednokrotnie rezultatem pracy grup ludzi, skupiających wiele podmiotów konsorcjów czy środowisk. Właśnie takie szerokie grono osób i instytucji przyczyniło się do przystąpienia Polski do prowadzonego przez NASA programu Artemis Accords, który to fakt doceniono nagrodą w kategorii „zagraniczny sukces roku”. Prezes Wrochna w swoim komentarzu podkreślił, że co prawda to on, reprezentując Polską Agencję Kosmiczną, składał podpis pod dokumentem podczas Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego (IAC) 26 października ub.r. w Dubaju, ale nie byłoby to możliwe bez aktywnego zaangażowania Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz współpracy Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Przypomnijmy: Artemis Accords to międzynarodowe porozumienie określające ramy współpracy w cywilnej eksploracji i pokojowym wykorzystaniu Księżyca, Marsa i innych ciał niebieskich. Otwiera ono polskim instytucjom i przedsiębiorstwom możliwość uczestniczenia w prowadzonym przez NASA Programie Artemis, dotyczącym powrotu ludzi na Księżyc i rozszerzenia eksploracji kosmosu. Polska dołączyła do m.in. Australii, Brazylii, Kanady, Włoch, Japonii, Korei, Luksemburga, Nowej Zelandii, Ukrainy, ZEA i Wielkiej Brytanii. Rozmowy i konsultacje co do szczegółów kooperacji są kontynuowane przez POLSA, np. przy okazji wizyt prezesa Wrochny i wiceprezesa Marcina Mazura w USA w ostatnich dwóch miesiącach.

W kategorii „zagraniczny sukces roku” konkurencja była spora, bo nominowane zostały także:

udział Centrum Badań Kosmicznych PAN w misji NASA IMAP i całkowicie polski instrument GLOWS;
projekt OGLE (Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego), prowadzony z powodzeniem już od 30 lat;
umowa z Europejska Agencją Kosmiczną na realizację projektu ESA TE+AM (Absiskey Polska sp. z o.o. w konsorcjum ze Związkiem Pracodawców Sektora Kosmicznego oraz Krakowskim Parkiem Technologicznym S.A.).

Odbierając symbolicznie nagrodę, prof. Wrochna zauważył: „Często niedowierzamy, że Polska może odnosić sukcesy nie tylko sportowe, a w tym roku właśnie w kategorii <<kosmicznego sukcesu>> obrodziło wspaniałymi nominacjami. Budowa całego instrumentu GLOWS to przeskok Polski do wyższej ligi. Oparty na nowatorskich koncepcjach projekt OGLE jest wręcz fabryką odkryć astronomicznych. Projekt ESA TE+AM zaś, służąc transferowi technologii kosmicznych do innych dziedzin, pokazuje, że w Polsce z kosmosu korzystamy już na co dzień.”

W pozostałych kategoriach zwycięzcami okazali się:

Kosmiczna firma roku – Creotech Instruments S.A. (m. in. za udany debiut publiczny na rynku NewConnect Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie);
Nadzieja sektora Kosmicznego – Michał Ostaszewski (astrofotograf, autor m. in. największego na świecie komercyjnego zdjęcia Drogi Mlecznej);
Nagrody specjalne – Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego ZPSK (obchodzący swoje 10-lecie, a więc będący równolatkiem polskiego członkostwa w ESA) oraz Bartosz Sokoliński.

Ogłoszenie laureatów poprzedzone zostało debatą koncentrującą się wokół pytania, na ile uprawnione jest mówienie o „polskim kosmosie”. Wszyscy uczestnicy, w tym Joanna Baksalary (członek zarządu ZPSK), dr Milena Ratajczak (Obserwatorium Astronomiczne UW) i Paweł Pacek (dyrektor Biura Rozwoju technologii ARP), podkreślali dynamiczny rozwój sektora kosmicznego, w szczególności w ostatniej dekadzie, co powiązać należy m. in. z przynależnością Polski do ESA. Prezes Grzegorz Wrochna zwrócił uwagę, że szansą dla naszych przedsiębiorstw jest koniec dominacji wielkich agencji, wzrost sektora użytkowego, czyli zjawisk składających się na trend nazywany powszechnie New Space.

„Liczy się pomysł, innowacyjność, szybkość realizacji” – podsumował prezes POLSA, a jako jeden z przykładów firm, które dzięki tym walorom w stosunkowo krótkim czasie wyrobiły sobie markę, przywołał ICEYE.

W dyskusji nie zabrakło też przewidywań na temat kolejnych po gen. Mirosławie Hermaszewskim polskich astronautów. Najbliższą jest perspektywa ewentualnego wskazania Polaka lub Polki w ramach trwającej właśnie procedury naboru do korpusu ESA, gdzie do drugiego etapu zakwalifikowały się aż 22 osoby z naszego kraju, w tym, co warte podkreślenia, aż 9 kobiet. Także polskie zaangażowanie w przywołany już wyżej program Artemis stwarza potencjalnie pewne możliwości, chociaż w tym przypadku mówimy o kolejnych dekadach.